Somatische yoga voor je zenuwstelsel

• Geplaatst op 25 Maart 2024
• Door Lisanne - Superyoga

Wanneer je last hebt van een opgejaagd gevoel en niet goed meer kunt ontspannen, kan het zijn dat je zenuwstelsel overbelast is. En als dit vervolgens te lang aanhoudt, kunnen er door deze stress ook fysieke klachten ontstaan. Daarom is het bij aanhoudende stress belangrijk om het zenuwstelsel weer in balans te brengen. Somatische oefeningen zijn daarbij een toegankelijke manier om het zenuwstelsel te reguleren, zodat het lichaam en de geest weer tot rust komen.

Waar bestaat het zenuwstelsel uit?

Het zenuwstelsel bestaat uit alle zenuwen die door ons lichaam lopen en is grofweg onder te verdelen in het centrale zenuwstelsel en het perifere zenuwstelsel. Dit eerste stelsel omvat de hersenen en het ruggenmerg en zorgt ervoor dat we via onze zintuigen informatie ontvangen over ons lichaam en de omgeving. Deze wordt vervolgens verwerkt en via de zenuwen van het perifere stelsel naar de spieren en organen gestuurd.

Het perifere zenuwstelsel is vervolgens weer op te splitsen in het autonome en somatische zenuwstelsel. Onder het autonome zenuwstelsel vallen de processen waar we geen controle over hebben, zoals de vertering van eten of de hartslag. Het somatische zenuwstelsel regelt de processen waar we zelf wel bewust controle over hebben, zoals iets proeven (sensorische zenuwen) of iets oppakken (motorische zenuwen).

Hoe herken je een overprikkeld zenuwstelsel?

Een overprikkeld zenuwstelsel kun je herkennen aan klachten als een opgejaagd gevoel, slapeloosheid en verminderde concentratie. Dit gebeurt wanneer het sympatische deel van het autonome zenuwstelsel te veel in werking treedt. Dit zorgt er namelijk voor dat ons lichaam automatisch in actie komt als er gevaar dreigt: de hartslag stijgt, ademhaling gaat sneller en pupillen verwijden. Zodra het gevaar geweken is, zorgt het parasympathische zenuwstelsel ervoor dat het lichaam automatisch weer ontspant. Bij een overprikkeld zenuwstelsel treedt het parasympathische zenuwstelsel dus niet (goed) meer in werking, waardoor het lichaam in een constante staat van alertheid blijft. In dat geval kun je door zenuwstelsel regulatie je zenuwstelsel weer tot rust brengen.

Hoe je zenuwstelsel reguleren?

Er zijn verschillende manieren om het zenuwstelsel te reguleren en weer terug in balans te krijgen, zoals bijvoorbeeld het beoefenen van yoga of doen van ademhalingsoefeningen. Het zenuwstelsel is een oeroud systeem dat ervoor zorgt dat ons lichaam in actie komt tijdens gevaarlijke of stressvolle situaties. Dat is soms nuttig om beter te presteren, maar als de stressvolle situatie te lang aanhoudt, kan het leiden tot een overprikkeld zenuwstelsel. In dat geval zijn er verschillende methodes om het parasympathische zenuwstelsel te activeren en het zenuwstelsel tot rust te brengen, waaronder somatische oefeningen.

Wat zijn somatische oefeningen?

Somatische oefeningen, ook wel somatische yoga of somatic workout genoemd, zijn rustige bewegingsoefeningen die een overbelast zenuwstelsel herstellen. Bij somatische oefeningen gaat het om de connectie tussen het lichaam en de geest, waardoor het ook wel bewegen van binnenuit wordt genoemd. Er wordt daarom tijdens het uitvoeren van de oefeningen veel aandacht besteed aan de sensaties die in het lichaam zelf teweeggebracht worden en niet zozeer aan hoe deze er van buitenaf uitzien. Hiermee hebben de oefeningen dus veel weg van yin yoga.

Somatische oefeningen zijn vernoemd naar het somatische zenuwstelsel, dat onder andere verantwoordelijk is voor het bewegen van de spieren. Een somatic workout is er dan ook op gericht om het zenuwstelsel te reguleren en de controle over je spieren weer terug te krijgen. Door de langzame en eenvoudige bewegingen is somatische yoga bovendien geschikt voor alle leeftijden en ieder niveau. Zo zijn de onderstaande drie somatische oefeningen voor vrijwel iedereen uit te voeren.

Constructieve rusthouding

Dit is een variatie op de lijkhouding (savasana), waarbij je op de rug ligt met gebogen knieën en de voeten plat op de grond naast elkaar plaatst. De houding zorgt voor ontspanning in de spieren en gewrichten, maar vereist ook focus en concentratie. Hierdoor zorgt deze houding voor herstel en kunnen eventuele pijn en ongemakken in het lichaam worden waargenomen.

Zittende kat koe pose

Bij deze oefening zit je in kleermakerszit, waarbij je handen rusten op je knieën. Op een inademing hol je de rug en kijk je schuin omhoog voor een stretch van de buikspieren. Na een aantal tellen rol je op een uitademing weer af door de rug wervel voor wervel te bollen, naar beneden te kijken en je armen te strekken, zodat je hier als het ware in ‘hangt’. Hierdoor ontstaat een mooie stretch in de rug, buik, borst, heupen en nek en wervelkolom.

Zijwaarts achteroverleunende schouderstretch

Deze somatische oefening is een twist, waarbij je op een zij ligt met je knieën opgetrokken tot heuphoogte en je armen voor je uitgestrekt hebt liggen met de handpalmen op elkaar. Op een inademing til je je bovenste arm op en beweeg je deze langzaam en gestrekt in een halve boog over je lichaam heen en laat je deze aan de andere kant weer op de grond rusten. De onderste arm en je benen laat je in dezelfde positie liggen. Op een uitademing breng je je arm weer op dezelfde manier terug naar voren.

Hoe kun je je zenuwstelsel reguleren met somatische oefeningen?

Als je klachten ervaart door een overbelast zenuwstelsel kun je met somatische oefeningen het zenuwstelsel reguleren, doordat er een verbinding gemaakt wordt tussen de spieren en hersenen. De langzame bewegingen en verschillende houdingen zijn erop gericht het zenuwstelsel te triggeren en het lichaam als het ware een seintje te geven dat het veilig is. Hierdoor herstellen de sensorische en motorische functies van het somatische zenuwstelsel en ontspannen de spieren. Dit zorgt ervoor dat je lichaam spanning loslaat, waardoor pijn- en stressklachten kunnen verminderen en er soms zelfs trauma verwerkt wordt dat ligt opgeslagen in het lichaam.

Naast somatische oefeningen, is ook nervus vagus stimulatie een manier om je zenuwstelsel te reguleren en je lichaam en geest weer tot rust te brengen. Dit is met name fijn bij acute stress, bijvoorbeeld vlak voordat je een spannende presentatie moet geven.

Aanbevolen productseries