Koolhydraten: wat moet je ermee?

• Geplaatst op 5 Februari 2015

Hoe zit het nou met die koolhydraten? Heb je ze nodig of niet en maken ze je dik? Je kunt niet zonder koolhydraten, maar er liggen ook gevaren op de loer. Ontdek wat je wel en niet moet eten om je lichaam een dienst te bewijzen!

Zonder koolhydraten kun je niet, ze worden omgezet in glucose (suikers) en glucose vormt de brandstof voor je hele lichaam. Een koolhydraatarm dieet is daarom ook een allerminst goed idee. Bij alles wat we doen hebben we energie nodig: van simpele dingen als lopen, zitten en werken op kantoor tot zwaardere dingen als sporten of fysiek werk verrichten. Koolhydraten leveren deze energie. En om af te vallen hoef je de koolhydraten niet te laten liggen maar ‘simpelweg’ een gezond eetpatroon aan te leren met de juiste koolhydraten.

Hoe zit het met die koolhydraten?

Je hebt twee soorten koolhydraten: enkelvoudige (ook wel snelle koolhydraten) en meervoudige (ook wel complexe koolhydraten). De meeste mensen krijgen allebei de soorten binnen op een dag maar helaas niet in de juiste verhouding.
 

Snelle koolhydraten
De snelle koolhydraten vind je vooral terug in ongezonde voeding, maar ook in gezonde. Fruit en sommige groenten bevatten snelle koolhydraten maar de meeste mensen krijgen ze in overtal binnen door ‘witte granen’ zoals witbrood, witte pasta, witte rijst en koekjes, snoep en taart te eten. Deze snelle jongens hebben hun naam te danken aan het feit dat je lichaam nauwelijks moeite hoeft te doen om ze om te zetten naar glucose en op te nemen in je bloed. Doordat snelle koolhydraten niet langzaam worden opgenomen door je bloed maar razendsnel, stijgt je bloedsuikerspiegel wat in simpele taal betekent dat je snel weer trek hebt in meer snelle koolhydraten die meestal samengaan met geraffineerde toegevoegde suikers. Er ontstaat een suikerverslaving wat al gauw leidt tot het eten van nog veel meer geraffineerde suikers welke geen positieve bijdrage leveren aan je lichaam maar juist zorgen voor ziekten en overgewicht.
 

Complexe koolhydraten
Zoals de naam al verraadt, heeft ons lichaam veel meer moeite met het opnemen van complexe koolhydraten. Het bloed neemt alleen enkelvoudige koolhydraten op waardoor de complexe jongens eerst moeten worden afgebroken en omgezet voordat ze kunnen worden opgenomen in de bloedbaan. Dit proces wordt uitgevoerd door enzymen in je speeksel en door je darmen en dit duurt een stuk langer dan bij snelle koolhydraten. Dit zorgt er simpel gezegd voor dat je bloedsuikerspiegel niet piekt, je langer een verzadigd gevoel hebt en geen neiging hebt naar meer eten. Het fijne aan complexe koolhydraten is dat ze nagenoeg alleen voorkomen in gezondere voeding zoals hele granen (volkoren tarwe, spelt, havermout, rogge, wilde rijst), verschillende soorten groenten, noten, rauwe cacao en peulvruchten.
 

Een belangrijk verschil tussen snelle koolhydraten (uit ongezonde voeding) en de complexe versie is dat voedsel met complexe koolhydraten vaak ook veel vitaminen, mineralen en vezels bevat waar je lichaam heel blij van wordt.

Wat als ik ze niet neem?

Zoals gezegd zijn koolhydraten verantwoordelijk voor je energielevel. Neem je ze niet, bijvoorbeeld door een koolhydraatarm dieet te volgen, dan komt je lichaam tekort en dan gebeuren er gekke dingen want je lichaam heeft ze tóch nodig.
 

Als koolhydraten worden omgezet in glucose en je bloedbaan worden ingestuurd, dan nemen vervolgens de weefsels in je lichaam het roer over. Ze gebruiken de glucose om energie te produceren en ze slaan alle overtollige glucose op in de energievoorraad die we ook wel ‘glycogeen’ noemen. Moet je ineens veel energie opbrengen om bijvoorbeeld te sporten of zwaar werk te verrichten? Dan kun je gedurende een uur lang rekenen op je glycogeen voorraad zonder negatieve gevolgen in je lichaam te merken. Als je deze voorraad niet hebt omdat je besloten hebt je lichaam te ontzien van koolhydraten, dan gaat je lichaam je spierweefsel beroven van koolhydraten waardoor simpelweg je spieren worden afgebroken. Daarnaast heeft het ontbreken van koolhydraten in je lichaam een negatief effect op je goede cholesterol (HDL) en je gezonde lichaamsvetten wat uiteindelijk hart- en vaarziekten kan veroorzaken. Niet zo handig dus om geen koolhydraten te eten.
 

Wist je dat
dat zware gevoel in je benen na een intensieve sportsessie betekent dat je koolhydratenreserve op is? Een bord volkorenpasta met groenten naar binnen schuiven en je bent je zware benen zo kwijt!
 

Maar koolhydraten maken me dik!

Complexe koolhydraten maken je niet dik als je een normaal voedingspatroon aanhoudt. Geen drie borden volkorenpasta op een dag dus, maar gezonde porties afwisselen met genoeg groenten, fruit en noten zorgt voor de ideale combi.
 

Snelle koolhydraten zijn de duiveltjes die je wel dik maken. Door het pieken van je bloedsuikerspiegel grijp je snel weer naar een snelle koolhydraat en dat zal meestal geen stuk fruit of groente zijn maar een koekje, snoep of taart. Behalve snelle koolhydraten bevat dit soort voedsel ook een flinke lading geraffineerde suikers, chemische stoffen en transvetten waar je lichaam niet goed mee omgaat.
 

Dat je wel afvalt van een koolhydraatarm dieet is niet gek. Je lichaam verslindt tenslotte je spieren dus je neemt sowieso in spiermassa af. Je lichaam produceert daarnaast minder glucose dus je vetreserve wordt aangesproken en langzaam afgebroken. Maar zoals bij veel diëten het geval is, kun je het niet nemen van koolhydraten niet oneindig volhouden én je bouwt allerlei negatieve processen op in je lichaam waar je later spijt van kunt krijgen. Het bekende jojo-effect gaat hand in hand met dit soort diëten waardoor je er uiteindelijk niets aan hebt.
 

Een gezondere manier om af te vallen, is door te leren wat je lichaam nodig heeft en wat niet. Laat de snelle koolhydraten, geraffineerde suikers en transvetten staan en verhoog de inname van complexe koolhydraten, onverzadigde vetten en eiwitten. Na verloop van tijd wordt je vetreserve verbrand, je krijgt meer energie en lichaam gaat zichzelf herstellen!
 

Go for it the easy way!